-
1 artifex
artĭfex, fĭcis, m. [ars-facio].I.Subst.A.1.. One that is master in the liberal arts (while opifex is a master in the artes sordidae; cf. ars, I. B. 1.), an artist, artificer:2.illi artifices corporis simulacra ignotis nota faciebant,
Cic. Fam. 5, 12:reponendarum (tegularum) nemo artifex (i. e. architectus) inire rationem potuit,
Liv. 42, 3:in armamentario multis talium operum (sc. tormentorum) artificibus de industriā inclusis,
id. 29, 35:ut aiunt in Graecis artificibus eos auloedos esse, qui citharoedi fieri non potuerint, sic, etc.,
Cic. Mur. 13, 29; cf. Ov. M. 11, 169 al.:artifices scaenici,
Cic. Arch. 5, 10; id. Quinct. 25; Suet. Caes. 84:artifex lignorum,
a carpenter, Vulg. 2 Reg. 5, 11; so,artifex lignarius,
ib. Isa. 44, 13:artifices lapidum,
masons, ib. 2 Reg. 5, 11:artifex aerarius,
a worker in bronze, ib. 3 Reg. 7, 14 (often thus used in Vulg. for opifex).—Also absol.:artifex,
Plaut. Am. prol. 70:multi artifices ex Graeciā venerunt,
Liv. 39, 22; so id. 5, 1; 5, 7; 5, 2; 41, 20; so Vulg. Exod. 36, 4; ib. Isa. 40, 20; ib. Act. 19, 24 et saep.—So of a charioteer, as in Gr. technitês:ne hoc gloriae artificis daretur (auriga standing just before),
Plin. 7, 53, 54, § 186.—Of a physician, Liv. 5, 3. —Of an orator or writer:Graeci dicendi artifices et doctores,
Cic. de Or. 1, 6, 23:cum contra talem artificem (sc. Hortensium oratorem) dicturus essem,
id. Quinct. 24 fin.:politus scriptor atque artifex,
id. Or. 51, 172. —Trop., a master in any thing, in doing any thing, etc.:B.artifices ad corrumpendum judicium,
Cic. Verr. 2, 5, 71:artifex callidus comparandarum voluptatum,
id. Fin. 2, 35, 116:Cotta in ambitione artifex,
Q. Cic. Petit. Cons. 12, 47:serendae in alios invidiae artifex,
Tac. H. 2, 86 al. —A maker, originator, author, contriver:II.si pulcher est hic mundus, si probus ejus artifex, etc.,
Cic. Tim. 2:cujus (civitatis) artifex et conditor (est) Deus,
Vulg. Heb. 11, 10:artifex omnium natura,
Plin. 2, 1, 1, § 3:si indocta consuetudo tam est artifex suavitatis,
id. Or. 48, 161:artificem (sc. malorum) mediis immittam Terea flammis,
Ov. M. 6, 615:vadit ad artificem dirae Polymestora caedis,
id. ib. 13, 551:sceleris infandi artifex,
Sen. Agam. 975.—Ironic.:O artificem probum!
Ter. Phorm. 2, 1, 29.—Also for a sly, cunning contriver, inventor of a thing (cf. ars, II. fin.):et mihi jam multi crudele canebant Artificis scelus,
Verg. A. 2, 125; 11, 407. —Adj.A.Act., skilled in a thing; skilful, practised, ingenious, dexterous:B.Bomilcar et per homines talis negotii artifices itinera explorat,
Sall. J. 35, 5:miles decollandi artifex,
Suet. Calig. 32:artifex faber de silvā,
Vulg. Sap. 13, 11:tam artifices saltationis,
Suet. Tit. 7.—Also of inanimate things:artifices Natura manus admovit,
Ov. M. 15, 218:Tellus artifices ne terat Osca manus,
Prop. 5, 2, 62:artifex, ut ita dicam, stilus,
Cic. Brut. 25, 95:mobilitas ignea artifex ad formanda corpora,
Plin. 6, 30, 35, § 187:vir tam artificis ingenii,
id. 8, 16, 21, § 55 al. — Poet. with inf.:venter, negatas artifex sequi voces,
Pers. prol. 11.—Pass., skilfully prepared or made, artistic, artificial, ingenious:quattuor artifices vivida signa boves,
Prop. 3, 29, 8:tantae tamque artifices argutiae,
Plin. 10, 29, 4, § 85:artifex dimicatio,
id. 8, 40, 61, § 150:motus,
Quint. 9, 4, 8:manus libratur artifici temperamento,
Plin. 12, 25, 54, §115: artifex vultus,
Pers. 5, 40:plaga,
Sol. 35 al. — Poet. of a horse, broken, trained, Ov. A. A. 3, 556. -
2 artifex
artifex icis, m and f [ars + FAC-], a master of an art, professional man, artist, artificer (used of a sculptor, musician, actor, etc.): artifices improbi, i. e. quacks, L.: dicendi, an orator: morbi, healer, Tb.—A maker, builder, author, contriver: mundi: operum, L.: figurae, O.: caedis, O. — A trickster, cunning deceiver, cheat: Artificis scelus, i. e. the wicked device, V.; cf. artificis scelus, i. e. artifex scelestus, V.: O artificem probum! T.— Apposit., a master, skilled, clever, ingenious, dexterous: artifices manūs, O.: talis negoti, S.: ad corrumpendum ingenium.— Artistic: boves, Pr.* * *I(gen.), artificis ADJskilled, artistic; expert, practiced; cunning, artful; creative, productiveIIartist, actor; craftsman; master of an art; author, maker; mastermind, schemer -
3 architectus
archĭtectus, i, m., = architektôn (the usual form, while † archĭtecton, ŏnis, is rare).I.Form architectus.A.A master-builder, architect:B.fabri architectique,
Plaut. Mil. 3, 3, 45:Philo architectus,
Cic. de Or. 1, 14, 62; so id. Fam. 9, 2; Vitr. 1, 1; Plin. 34, 14, 42, § 148; Vulg. Eccli. 38, 28; ib. Isa. 3, 3; ib. 2 Macc. 2, 30:ut sapiens architectus,
ib. 1 Cor. 3, 10 al.—Trop., an inventor, deviser, contriver, author, maker:II.bene factis Juppiter architectus,
Plaut. Am. prol. 45 ( = auctor atque opifex, Lambin.):inventor veritatis et quasi architectus beatae vitae Epicurus,
Cic. Fin. 1, 10, 32 (cf. id. ib. 2, 16, 52:architectari voluptates): princeps atque architectus sceleris,
id. Clu. 22:Stoici architecti paene verborum,
id. Brut. 31, 118.—Hence, archĭtecta, ae, f., a female architect:natura architecta vis,
Plin. 10, 71, 91, § 196.—Form architecton.A.A master-builder, architect, etc.:B.nam sibi laudavisse hasce ait architectonem, Nescio quem, esse aedificatas has sane bene,
Plaut. Most. 3, 2, 73; Sen. Ep. 90; Sol. 32 fin. —Trop., a master in cunning, a crafty man:me quoque dolis jam superat architectonem,
Plaut. Poen. 5, 2, 150.
См. также в других словарях:
Jenoure — This unusual and interesting name is of Norman origin, and found chiefly in Kent and Sussex. It is a medieval occupational name for a designer or engineer, derived from the Olde French engineor , a contriver, a derivative of engaigne , meaning… … Surnames reference